آموزش های سنتور

۱- برای نوشتن اصوات موسیقی احتیاج به علاماتی داریم که به وسیله‌ی آنها اصوات را ثبت نماییم. این علامات به این شکل  یا   هستند و به نام نت (note) خوانده می شوند. نت‌های سنتور را روی ۵ خط موازی و مساوی می‌نویسند و به این ۵ خط حامل می‌گویند. خطوط حامل از پایین به بالا شمرده شده و نت‌های موسیقی از چپ به راست بر روی و بین خطوط حامل نوشته می‌شوند.
 تعداد نت‌های موسیقی یا الفبای موسیقی  هفت عدد است که اسامی آنها به ترتیب عبارتند از: «دو»، «رِ»، «می»، «فا»، «سُل»، «لا» و «سی». این هفت نت سه بار تکرار می‌شوند که مجموعاً بیست و یک صدا در سنتور ایجاد می‌کنند(به استثنای نت‌های «می» و «فا» که شش بار تکرار می‌شوند.
برای شناختن نت‌های موسیقی روی حامل علامتی به نام کلید سُل ابداع شده که چنانچه در اول حامل قرار گیرد، نتی که روی خط دوم نوشته شده به نام نت سُل خوانده می‌شود. همانطوری که در بالا گفته شد، چون نت‌های موسیقی ترتیب معینی دارند و به طور منظم دنبال هم نامیده می‌شوند. با معلوم شدن محل نت سُل روی حامل محل بقیه‌ی نت‌ها نیز به سهولت معلوم می‌گردد.

ارزش زمانی نت ها در سنتور:

معمولاً صداهای موسیقی دارای کشش‌های مختلفی هستند. مثلاً ممکن است گاهی نتی را به مدت زیادی به صدا درآورد و یا اینکه فوراً پس از به صدا درآوردن، آن را قطع کرد یا چند نت را دنبال هم اجرا نمود و یا در بین نت ها مقداری سکوت کرد. برای تعیین مقدار کشش نت‌ها و یا سکوت بین آنها قدم آهسته‌ی سربازان را که تقریباً به گوش همه‌ی مردم آشناست مقدار معین کشش فرض می‌کند و فاصله‌ی بین هر قدم را یک ضرب می‌نامند و به این شکل   نشان می دهند(منظور همان خط عمودی است که به نت وصل شده) که نام آن را سیاه گذاشته‌اند. پس نتی که به صورت سیاه نوشته می‌شود، باید یک ضرب یا یک قدم کشش داشته یعنی صدای آن به اندازه‌ی یک ضرب ادامه داشته باشد.

اگر قصد انتخاب ساز دارید و از تنوع قیمت‌ها و سازندگان در بازار فروش سنتور سردرگرم شده‌اید این 7 نکته در مورد سنتور خوب به شما کمک می‌کند تا دید کلی از آنچه باید به دنبالش بگردید را به دست آورید. نظرات و سوالات را زیر همین مطلب از نگارنده بپرسید.

نکته اول:

چوب سنتور از جمله صفحه زیر و از آن مهم‌تر صفحه رو در صدای ساز خیلی تأثیر دارند. بحث‌های زیادی در این زمینه شده مثل اینکه چوب باید رگ راست باشد، گره نداشته باشد، سالخورده باشد و غیره. اما هیچ‌یک از اینها شرط کافی برای تولید صدای خوب نیستند. برخی چوب‌های جوان حتی با وجود گره در آن‌ها صدای خوبی تولید می‌کنند. ضمن اینکه جنس و نوع چوب تنها یکی از عوامل صدای خوب است. در این میان نباید از جنس، تراش و ارتفاع خرک هم غافل شد. و دست آخر، صدای ساز ساخته شده با چوب خوب، با گذشت زمان حداقل تا چندین سال مداوم بهتر و بهتر می‌شود. البته به شرطی که مداوم کوک شود و با آن نواخته شود.

توضیح: برای ساخت سنتور استفاده از چوب گردو، جنگلی، آزاد، راش، بلوط، افرا معمول است. چون بافت محکم‌تر و قابلیت ارتجاعی دارند. برخی درب‌های چوبی قدیمی که سالم مانده‌اند، چون سالخورده شده و آب و شیره‌های چوب از بین رفته برای ساخت سنتور مناسب هستند. اما از طرفی در دسترس همه سازندگان نیستند. بنابراین با روش‌هایی می‌شود چوب‌های جوان را سالخورده کرد که نیاز به فضا، زمان و هزینه دارد.

ساز سنتور

ردپای تاریخی این ساز کهن در حجاریهای قدیمی آشور و بابل (669 قبل از میلاد) دیده می شود. سنتور در بسیاری از کشورهای دنیا همچون انگلیس، یونان، آلمان، چین، مجارستان، چک، اسلواکی، بلاروس و سوئیس به شکلهای مختلف ساخته و نواخته می شود.

سنتور سازی زهی مضرابی است. وصعت صوتی آن حدود سه اکتاو و جعبۀ صوتی آن از جنس چوب و به شکل ذوذنقۀ متساوی الساقین است. این جعبه از دو صفحۀ ذوذنقه ای که در زیر و روی ساز قرار دارند و چهار کلاف که در نقش دیواره های ساز، صفحه های ذوذنقه ای رو و زیر ساز را به هم متصل می نماید تشکیل می شود. در کلاف سمت چپ، سیم گیرهایی در دسته های چهارتایی قرار دارند که سیمهای فلزی پس ازبسته شدن به آنها و گذر از روی خرکهایی که بر صفحۀ رویی ساز قرار دارند طول ساز را طی کرده و به گوشیهایی که در کلاف سمت راست ساز قرار دارند بسته می شوند. برای نواختن آن از دو مضراب چوبی استفاده می شود.

این ساز در انواع سنتور نه خرک سُل کوک، نه خرک لا کوک، ده خرک، سنتور باس، سنتور کروماتیک و کروماتیک بم ساخته میشود. سنتور متداول نه خرک سل کوک و لا کوک است.

از نوازندگان معروف این ساز می توان از فرامرز پایور، پشنگ کامکار، پرویز مشکاتیان، نادر سینکی، اردوان کامکار نام برد

1- آیا برای آموختن سنتور متد نوشته شده خاصی وجود دارد؟
بلی کتاب دستور سنتور (فرامرز پایور)، شیوه سنتور نوازی (پشنگ کامکار)، دوره ابتدایی سنتور (فرامرز پایور)، ردیف سنتور (ابوالحسن صبا)